Any Other Way van Jackie Shane is een postuum protestlied. Een strijdlied voor gelijke rechten van LBGT’ers. Shane zong het in 1962. Ze was een soulzangeres en transgender pionier. Haar leven startte in Nashville waar Shane op 15 mei 1940 werd geboren: precies 82 jaar geleden. Shane kwam ter wereld als jongetje en heeft vanaf de pubertijd haar hele leven als vrouw doorgebracht.
Jackie Shane: geboren als jongen
Shane werd geboren als jongen en groeide op met haar moeder, grootvader en een grootmoeder. Thuis was er veel muziek. Zo zong diezelfde grootmoeder droevige liedjes terwijl ze het huis schoonmaakte. In het geheim maakte Jackie zich op, maar op 13-jarige leeftijd besloot ze dat niet langer stiekem te doen, want zoals ze zei:
I was born a woman in this body.
Voor het eerst vrij
In de jaren ’50 begon Jackie Shane met optreden, maar voelde zich nog steeds gevangen in het beklemmende zuiden van de Verenigde Staten. Daar kon ze niet zijn wie ze was. Om die reden besloot ze te vertrekken en sloot ze zich aan bij een reizend muziekgezelschap. In 1959 belandde ze in Cornwall, Ontario, waar ze zei dat ze zich voor het eerst vrij voelde. In 1960 verhuisde Shane naar Montreal, Quebec. Saxofonist “King” Herbert Whitaker zag haar optreden en nodigde haar uit om zich aan te sluiten bij zijn band, de Frank Motley en zijn Motley Crew. Shane nam de uitnodiging aan en eind 1961 vertrok ze met de band naar Toronto. Ze keerde verschillende malen terug naar de Verenigde Staten voor optredens en om familie te bezoeken.
Any Other Way
Any Other Way uit 1962 was haar grootste hit. In het refrein zingt ze de tekst Tell her that I’m happy, Tell her that I’m gay. Begin jaren ’60 betekende het over het algemeen happy of gelukkig. Alleen insiders wisten dat het ook homo betekende.
Here you come again
And you say that you’re my friend
But I know why you’re here
She wants to know how I feel
Tell her that I’m happy
Tell her that I’m gay
Tell her I wouldn’t have it
Any other way
Jackie Shane wil het liefst live
Er is maar heel weinig live materiaal van Jackie Shane te vinden en eigenlijk is er maar één filmpje. Dat dateert uit 1965. Ze zingt Walking The Dog van soulartiest Rufus Thomas.
Ed Sullivan was zo onder de indruk van Shane en nodigde haar daarom uit in zijn show. Ze moest dat dan wel doen zonder make-up. Ze wees zijn uitnodiging af met onderstaande zin:
Please stuff it.’ Ed Sullivan looks like something Dr Frankenstein had a hand in. He’s going to tell me what to do?
Ook het aanbod van Berry Gordy, de baas van Motown, om een studio-album op te nemen, wees ze af. Ze wilde liever live optreden.
Onbegrepen
Tijdens haar loopbaan werd ze vaak onbegrepen. Was ze een man, was ze een vrouw, was ze een man in vrouwenkleren of was ze een drag queen? Zelf zei ze er weinig over. Ze gaf eigenlijk nooit interviews. Pas in 2017 doordat Numero Group een boxset op de markt bracht, kregen we meer over haar te weten. Toen pas duidelijk dat ze transgender was.
Postume protestsong
In 1971 verliet Jackie Shane de showbusiness. Ze trad niet meer op en leek van de aardbodem verdwenen. Ze vertelde later dat ze naar Los Angeles was gegaan om voor haar oude moeder te zorgen. Na de dood van haar moeder, keerde ze terug naar haar geboortestad Nashville waar ze een teruggetrokken leven leidde en alleen haar kat Sweetie als huisgenoot had. In 2019 overleed ze.
Toch nog een interview
Vlak voor haar dood op 21 februari 2019, gaf ze in het kader van de heruitgave van haar liedjes door Numero, toch nog een interview. Ze vond het mooi dat ze na zoveel jaren tot een LGBT icoon was uitgegroeid en dat Any Other Way een protestsong was geworden: een strijdlied voor de vrijheid om te zijn wie je was. Homo, transgender, of wat dan ook!
I had been discovered. It wasn’t what I wanted, but I felt good about it. After such a long time, people still cared. And now those people who are just discovering me, it’s just overwhelming.
Bronnen: Billboard, The Guardian, Pitchfork, Wikipedia
