Waarschijnlijk heb je nog nooit gehoord van het nummer Igxababa Lembhadada van de Zuidafrikaanse band Abacothozi. Het is vrolijke soul jazz gemaakt in de donkere tijden van Apartheid. Ik kwam het toevallig tegen omdat het album Thema Maboneng waarop dit nummer staat, dit jaar opnieuw is uitgebracht. En het is een fantastische plaat. Met name de track Igxababa Lembhadada vind ik te gek.
The Pelican Club
In 1973, tijdens de Apartheid, opende de Pelican Club in Soweto zijn deuren. Het was de eerste nachtclub in Soweto en deze club was een lichtpuntje in de moeilijke tijden waar onderdrukking, racisme en repressie dagelijkse kost was. De club lag in een onopvallend hoekje van het township Orlando East. De club was een ontmoetingsplaats voor een nieuwe generatie ANC-activisten en een broedplaats voor muzikanten, waar ze de vrijheid en ruimte kregen om te jammen en te experimenteren met nieuwe muziekstijlen als Amerikaanse jazz en funk.
Abacothozi
In datzelfde jaar, in 1973, werd in Soweto de band Abacothozi opgericht door bassist Berthwel Maphumulo. Je ziet ze op de afbeelding hieronder. De andere bandleden waren Mac Mathunjwa op orgel, Innocent Mathunjwa op drums, Joe Zikhali op gitaar. Abacothozi werd de huisband van deze nachtclub, maar ze noemden zich toen ook wel de Afro Pedlars.
Vrolijke soul jazz
Abacothozi zette hun muziek ook op de plaat en Thema Maboneng uit 1975 was hun eerste en enige album. De nummers zijn geïnspireerd op de Amerikaanse soul en funk die tijd. Een beetje zoals The Meters uit New Orleans. Het is heerlijk dansbare soul jazz met het Hammond-orgel in de hoofdrol. Deze stijl wordt Soweto Jazz genoemd. Dit genre is sterk beïnvloed door de townshipcultuur, urban jazz, Amerikaanse soul, funk en lokale volksmuziek. En het lijkt natuurlijk heel veel op Cape Jazz: de up-tempo, dansbare en vrolijke jazz uit Kaapstad. Beluister hieronder het hele album Thema Maboneng.
Chapita
In 1976 speelde de band ook mee op Chapita van de Zuid-Afrikaans jazzdrummer Dick Khoza. Dit nummer staat in mijn persoonlijke Afrikaanse Muziek Top 25. Khoza was destijds manager van de Pelican Club en verzamelde hij muzikanten voor de opnamesessie van Chapita waaronder de bandleden van Abacothozi.
Thema Maboneng
Terug naar Thema Maboneng. Het album klinkt misschien wat Amerikaans, maar het ritme dat je hoort is de puur Zuid-Afrikaanse bump jive. Dit is een ritme én dans uit Zuid-Afrika waarvan de naam ontleend is aan een hit uit 1975 van een andere Zuid-Afrikaanse band, The Movers.
Igxababa Lembhadada
Een van de beste nummers van het album vind ik Igxababa Lembhadada. Als ik deze woorden door Google translate en ChatGPT laat vertalen betekent het stoere kerel of lomperik. Maar zo vind ik het het helemaal niet klinken. Het meest stoere vind ik die vette baslijn. Verder vind ik het een vrolijk nummer, met een heerlijk ritme en natuurlijk dat fantastische orgel. Ik blijf het bijzonder vinden dat dergelijke vrolijke soul jazz gemaakt is in de donkere tijden van Apartheid.
Luister hieronder naar de track Igxababa Lembhadada.
Uit de vergetelheid
De muziek van Abacothozi lag jarenlang te verstoffen. Maar DJ- en producerduo Kon & Amir dat speurt naar onbekende pareltjes en obscure muziek, bracht daar verandering in. Het tweetal zette in 2008 de track Thema Maboneng op hun album Off Track Volume Two: Queens. En in 2024 werd het album Thema Maboneng opnieuw uitgegeven door Jazz Room Records.
Meer Afrikaanse muziek
Als je een beetje op deze site hebt rondgekeken, is het je hoogstwaarschijnlijk opgevallen dat ik een voorliefde heb voor muziek uit Afrika. Van Soukous en High Life tot Cape Jazz. Alleen heb ik om de een of andere reden, nog maar weinig muziek uit Zuid-Afrika in de kast staan. Ik ben wel wat gaan verdiepen in Cape Jazz, maar andere muziek uit Zuid-Afrika moet ik nog ontdekken. In de loop der jaren heb ik heel platen met muziek uit Afrika verzameld. Ook schrijf ik er regelmatig blogs over. Hieronder heb ik een aantal van die artikelen op een rijtje gezet.
Vrolijke soul jazz en muziek uit Afrika
Ik ben gek op soul jazz en muziek uit Afrika. Maar met pijn in het hart moet ik soms wat items te koop zetten in de Boekenblues Shop. Want mijn platenkasten puilen uit en mijn boekenkasten storten in. Bekijk de 6 laatste toegevoegde Afro en Jazz platen hieronder.
Bronnen: AfroGrooves, Daily Bandcamp, Electric Jive, Financial Times, Mail & Guardian
