Blaxploitation soundtracks zijn top! En dat is best gek, want de films zijn vaak niet echt de moeite waard. Blaxploitation is een term voor exploitatiefilms uit de jaren ’70 die aanvankelijk voor een zwart publiek gemaakt werden en waarin zwarte acteurs hoofdrollen speelden. De personages zijn vaak erg stereotiep en karikaturaal, maar de soundtracks zijn veel beter dan de film.
De allerbekendste blaxploitation films zijn ongetwijfeld Shaft van Isaac Hayes en Superfly van Curtis Mayfield. Ook weer hetzelfde recept: matige films en top muziek. Maar er zijn nog veel meer blaxploitation movies met fantastische filmmuziek. Hieronder vind je 5 blaxploitation soundtracks die ik geweldig vind. En dat zijn lang niet altijd de bekendste.
Waarom zijn blaxploitation soundtracks vaak zo goed?
Maar voordat ik overga tot het lijstje met 5 blaxploitation soundtracks, wil ik eerst ingaan op de vraag waarom de soundtracks van blaxploitation vaak zo goed zijn?
Een van de belangrijkste redenen denk ik, is omdat de soundtracks van blaxploitation films gemaakt werden door topartiesten uit de soul-, funk-, en jazzwereld. Muzikanten zoals Curtis Mayfield, Isaac Hayes, Marvin Gaye, en James Brown waren verantwoordelijk voor veel van die soundtracks. Die gasten hadden hun sporen al verdiend en konden muziek maken als geen ander. Ze kregen vaak alle vrijheid om aan de slag te gaan en dat zorgde voor een nieuw en gedurfd geluid. Funk was toen super hip en trendy. Dit genre bestond toen nog niet zo lang en om dit soort muziek te gebruiken voor een soundtrack was in die heel tijd vooruitstrevend. En eigenlijk werd voor het eerst een mix van soul, funk, en jazz gebruikt die werd gecombineerd met rijke orkestraties en pittige ritmes. Dat was echt heel anders dan de traditionele filmmuziek.
De boodschap van de film
Bovendien weerspiegelde de muziek het sociale en politieke leven van de Afro-Amerikaanse gemeenschap in die tijd. De soundtracks hadden vaak krachtige boodschappen over zwarte trots, empowerment en de strijd tegen onderdrukking en armoede. En die boodschap sloeg aan bij de kijker én luisteraar van deze film.
Ook denk ik dat de soundtracks van blaxploitation zo goed zijn, is omdat ze naadloos aansloten bij het verhaal dat werd verteld in de film. De soundtracks versterkten de sfeer, de stijl en de boodschap van de films. Het was geen achtergrondmuziek, maar de muziek tilde de film naar een hoger niveau.
En dat de blaxploitation-film vaak zo matig waren, kwam door onder meer de beperkte budgetten, onervaren regisseurs en snel in elkaar gezette scripts. Dit zorgde voor een lichtgewicht film waarbij het verhaal, acteerprestaties, en productie niet om naar huis te schrijven waren. En dat contrasteerde natuurlijk enorm met de hoge kwaliteit van de soundtracks.
En dan nu over naar de top 5 blaxploitation soundtracks……
#1 Across 110th StreetÂ
Across 110th Street is een keiharde misdaadthriller die zich afspeelt in New York. Bij een riskante bankoverval wordt zo’n slordige $300.000 aan maffiageld buitgemaakt. Hierbij wordt een aantal maffiosi vermoord en vinden twee politiemannen de dood. Er ontstaat een oorlog in de straten van New York. Twee New Yorkse politiemannen willen de zaak oplossen, maar ook de maffia zit achter de boeven aan. Maar wie zal hen het eerste te pakken krijgen, de maffia of de politie?
If you steal $300,000 from the mob, It’s not robbery. It’s suicide.”
De soundtrack van Across 110th Street werd geschreven en gezongen door Bobby Womack en JJ Johnson schreef de orkestrale begeleiding. Gruizige en broeierige funk die deze donkere harde film omlijsten. Het orkest op het titelnummer Across 110th Street is geweldig.
#2 Countdown At Kusini
Countdown At Kusini (ook bekend als Cool Red) is een Amerikaans – Nigeriaanse blaxploitation actiefilm uit 1976. Het verhaal gaat over een Afro-Amerikaanse jazzpianist die werkzaam is in Nigeria. Hij raakt betrokken bij een Afrikaanse vrijheidsstrijder die in Afrika wordt opgejaagd door een huursoldaat. De muziek is van Manu Dibango. De soundtrack is een mix van Afrikaanse muziek, jazz en een flinke dosis funk. Er staan heel veel te gekke nummers op dit album, van uptempo dansvloernummers tot langzamere, track die allemaal doorspekt zijn met het voortreffelijke saxspel van Dibango. Luister bijvoorbeeld eens naar Go Slow Streets.
#3 The Dynamite Brothers
The Dynamite Brothers is een film uit 1974, waarbij een jonge zwarte man samenwerkt met een Chinese kungfu-expert. Samen binden ze de strijd aan met een drugsbende. De soundtrack was van soul jazz Hammond organist Charles Earland. Hij componeerde de soundtrack en voerde de muziek ook uit. Natuurlijk veel soul-jazz, maar ook funk en fusion. Een van lekkerste nummers vind ik Shanty Blues.
#4 Space Is The Place
Space Is the Place is een studioalbum van Sun Ra. Het is de soundtrack van de gelijknamige Afro-Futurist blaxploitation film van Sun Ra. Het werd uitgebracht op het Blue Thumb-label in 1973. Het is een psychedelische film met een intergalactische soundtrack waar bebop en funky riffs elkaar afwisselen. Sun Ra en zijn Arkestra spelen in de film zichzelf en zijn gehuld in glitterende Egyptische kostuums. Held Sun Ra landt met zijn ruimteschip in Oakland. Daar gaat hij de muzikale strijd aan met de duivelse Overseer. Wanneer deze hem probeert te vermoorden, verdwijnt Sun Ra. Hij redt zijn volk en verlaat net op tijd de aarde voor deze explodeert. Bekijk hieronder de trailer.
#5 Sweet Sweetback’s Baadasssss Song
Sweet Sweetback’s Baadasssss Song uit 1971 van Melvin Van Peebles is een van de eerste blaxploitationfilms, en wordt gezien als de film die het genre als het ware uitvond en populair maakte. De film gaat over Sweet Sweetback (gespeeld Melvin Van Peebles). In de film speelt hij een zwarte wees die opgroeit in een bordeel. Nadat hij een Black Panther heeft gered van racistische agenten, gaat hij op de vlucht voor ‘de man’ en krijgt daarbij hulp van de ghettogemeenschap en enkele gedesillusioneerde Hells Angels. Weer hetzelfde recept… Slecht verhaal en goede muziek.
Van Peebles componeerde de muziek zelf. Dat was uit nood geboren, want hij had geen geld om dat uit te besteden. Wel vroeg hij de toen nog onbekende groep Earth, Wind & Fire om de composities uit te voeren. De bandleden woonden met elkaar in één appartement, hadden geen cent te makken en hadden nauwelijks te eten. Dus ze hadden er wel oren naar om wat extra geld te verdienen. Hoppin John is mijn favoriete nummer.
Wat is blaxploitation?
Blaxploitation is een filmgenre dat met name begin jaren ’70 populair was in de Verenigde Staten. Het woord blaxploitation is een samenvoeging van de de woorden “black” en “exploitation”. De films waren bedoeld voor een Afro-Amerikaans publiek en waren de hoofdrollen weggelegd voor met name Afro-Amerikaanse acteurs. Deze films droegen bij aan de zichtbaarheid en representatie van Afro-Amerikanen in de filmindustrie. Maar er was ook heel wat kritiek op dit genre. Zo zijn de personages vaak erg stereotiep en karikaturaal worden afgebeeld. Ook werd geweld en machismo verheerlijkt en werden vrouwen neergezet als onderdanige sexy onbenullige wezens. Daarom vonden sommige mensen dat deze films clichés juist versterkten.
Er zijn tientallen van dergelijke films gemaakt. Ik weet niet precies hoeveel. Maar je komt een aardig eind op deze lijst met blaxploitation films en op deze Top 100 Blaxploitation Movies of All Time.
Meer Blaxploitation soundtracks
Ik ben een fan van dit filmgenre en dat komt dus met name door de blaxploitation muziek. Inmiddels heb ik heel wat platen, cd’s, maar ook boeken over dit genre verzameld. Bekijk hieronder mijn laatste aanwinsten.
